In
schrift voortbestaan is twijfelachtig
Enig
weerga / voor hierna, gedichten
van Willem van Lit
Enig weerga / voor hierna is een mooi uitgegeven bundel met een
prachtig omslag.
Ik heb de bundel een keer of vijf gelezen en een aantal gedichten
vaker, omdat ik die zo schitterend vond. Mijn indruk is dat het
een weloverwogen gedichtenreeks betreft, waarbij duidelijk is dat
elk gedicht mooi afgerond is, verzorgd in taalgebruik en stijl.
In veel gedichten komt het zoeken en zwerven naar boven. Een onbestemd
verlangen en ook een lichte weemoed. De slinger van de tijd symboliseert
een aantal keer het ouder worden.
Al in het voorwoord zegt Willem van Lit iets over de betekenis van
de bundel voor hem. Het voortbestaan in schrift is twijfelachtig
lijkt hij te willen zeggen, maar een poging is nooit verkeerd. De
echo is wellicht te verwachten van de lezer.
Globaal genomen
vind ik de bundel prettig leesbaar. Het is rustige poëzie die
veel lezers zal aanspreken. Voor mij zijn de gedichten soms te bedeesd,
er mag meer lef naar voren komen. Meer leven uitspatten in ergernis
of in liefde. Ze zijn heel evenwichtig. Enerzijds is dat een kracht,
anderzijds kan het doodslaan. De gedichten die er voor mij uitspringen,
omdat ze het meest over de dichter lijken te zeggen licht ik er
hier uit.
“Op zoek”
bevat een goed aangrijpingspunt. Het geeft de schuchterheid weer
van zijn poëzie. Hieronder de tweede strofe in zijn geheel
voor een goed begrip.
Ook al kennen
wij elkaar al lange tijd,
ik heb ’t vermoeden
dat ze schrikt
als naakt
voor plotselinge tocht,
de woorden die ik
voor haar heb gemaakt.
Ik doel met
name op de woorden ‘als naakt/voor plotselinge tocht,/de woorden’.
Het gedicht
‘Braakspoor van het bestaan’ wordt opgebouwd naar aanleiding
van een citaat ‘Alsof ik er niet geweest ben’ van Chr.J.
van Geel en gaat over het verlaten van een geliefde, de leegte die
dat achter laat. Een bijzonder indringend en intrigerend gedicht
dat eindigt met de regels:
Niemand die
het ziet: ik heb een bles erbij,
een gouden strook die op mijn voorhoofd ligt;
het braakspoor na die nacht voortaan.
Het litteken
dat blijft na elke liefde die belangrijk was. Het braakspoor, mooi
neologisme.
Verrassend
in deze bundel is de afwisseling. Er zijn intieme portretten bij
zoals van zijn oma en het dialect dat zij sprak. Maar vooral ook
het gedicht over het overlijden van zijn vader. Dat laatste heet
‘Onbeholpen’ en begint als volgt:
De uren van
die nacht verliepen brokkelig.
Ze waren vol van sterven en van waken.
En eindigt
met:
Ik dacht aan
hoe het schuurde als hij
twee, drie tellen onbeholpen streelde.
Een heel andere
sfeer heeft het gedicht ‘Indruk van een waterstraal’.
Grappig door de alliteraties, binnenrijmen en het schrijfplezier
dat er uit naar voren komt. Hoe plassen toch nog leuk wordt. Vooral
dit deel is schitterend:
Wabbel, woelend,
winkel, wankel
golft in geel astrale vale krabbel
op het zwarte blad, ‘ronkel rankel
rinkel gele
waterval die blinkt
Maar het allermooiste
gedicht vind ik ‘Knus’, omdat ik daar de beelden zo
duidelijk voor me zie. Ik heb het idee dat dit samen met het gedicht
‘Onbeholpen’ het dichtst raakt aan de kern van de dichter.
Ik citeer het gedicht hier helemaal.
Knus
Je staat hier
op mijn speelveld, zie,
dat is mijn binnenkoer, de muren
hier, en daar het poortje waarlangs
je zo naar binnen komt. Aan deze
kant het straatje;
het is bemost,
niet vaak begaan. Daar groeit wat
pluizig gras. Het gravel hark ik
telkens aan. Dat moet ook wel.
Het is mijn
ijsbeerplek. Hier loop
ik de gezichten in, de lijven van
mijn dromen, die ik niet lezen mag
de dag erna. Mijn hemel is een
rechthoek.
Ik vang hier grijs azuur,
egaal, maar schots en scheef, ge-
karteld langs de randen. Een horizon
die heb ik niet; dat hoeft ook niet.
Ik zit al fors
genoeg aan vergezichten
vast. In deze muur een raam, wel
hoog, genaamd de maan, waarvan
het licht gekaderd is. Ook dat
voldoet. Het
andere raam dat heeft,
zoals je ziet een luik. Vanaf het trapje
gluur je zo naar binnen naar mijn
rommelbed. Hier dwaalt de onlust
met een blaker
rond. De andere muur
is blind, maar
warm. Er zit
een kleine deur, maar zonder knop.
Ik moet me wel eens gaan forceren.
Sterke enjambementen,
mooie afsluiter. Een helder, duidelijk beeld van een dichter die
al fors genoeg aan vergezichten vastzit. In de volgende bundel nog
dichterbij hoop ik.
Kortom, een
goede bundel. De aanschaf waard, zoals u uit bovenstaande citaten
kunt opmaken. Verkrijgbaar bij de dichter via zijn emailadres.
Dichtbundel
Enig weerga / voor hierna
Geschreven door Willem van Lit
Uitg. juni 2002 in eigen beheer
ISBN 90-9015922-3
Omslagontwerp : Jet Crielaard |