Van
doodskist tot Pegasus
Hoe vier
dichters zich onderscheiden en toch bij elkaar in een reeks passen.
Verschenen
op de Meandersite op 8 oktober 2004
De Windroosreeks is sinds september
2004 weer in de lucht. Het oude initiatief van Ad ten Besten van
meer dan vijftig jaar geleden is in ere hersteld. Uitgeverij Holland
nam de fakkel die in 1970 was neergelegd, onder initiatief van van
Chrétien Breukers weer op.
Vier dichters presenteerden zichzelf op vakkundige wijze.
Tijdens de
presentatie van de Windroosreeks in het Letterkundig Museum waren
er inleidingen en plichtplegingen. Korteweg van het Letterkundig
museum wees op de overeenkomst met de Sandwichreeks waar Komrij
zich als Dichter des Vaderlands achter op stelt. Geïnteresseerden
moeten vooral het verslag in Rottend Staal Online, nieuwsberichten
september, lezen.
Maar. Zelfs en juist waren de vier dichters uit de eerste nieuwe
reeks aanwezig in het Letterkundig museum en daar gaat het om. Catharina
Blauwendraad sprak haar dank uit aan de uitgever. Opvallend vond
ze dat hij haar benaderde. ‘Heerlijk om niet altijd zelf briefjes
te moeten schrijven.’ Ze bestempelde dit als een ongebruikelijk,
maar plezierig, gevoel voor een debutant, die meestal slechts enkele
afwijzende woorden in een kort briefje krijgt toegevoegd. In haar
geval luidden die woorden ‘uw poëzie kan niet meer sinds
de Vijftigers’. ‘Nou, dat zullen we dan wel eens zien’,
leek ze in haar voordracht over Pegasus en de Muzen te willen vertellen.
Haar brug over de geslagen gaten heeft ze stevig gebouwd. Zij debuteert
met de bundel ‘Niet ik beheers de taal’. In 2003 kwam
haar vertaling uit van Pablo Neruda ‘Honderd liefdessonnetten’.
Eva Cox koos voor haar lievere gedichten, die ze
voordroeg met haar zachte Vlaamse tongval. Heel anders dan het podiumbeest
dat ze ook kan zijn met haar felle aanvallen op sommige vertegenwoordigers
van het mannelijk geslacht. Toen ik haar de eerste keer hoorde voordragen
in de ontmoeting tussen Vlaamse en Nederlandse dichters in Festina
Lente in Amsterdam in 2001 was ik bijzonder verrast en overtuigd
van haar dichtkunst. Toen ik informeerde wanneer een bundel zou
verschijnen, meende ze dat de podiumgedichten niet zo in een bundel
passen. Nu verschijnt dus haar debuutbundel, genaamd ‘pritt.stift.lippe’.
Ze vertelde me dat deze gedichten op ‘lezen’ geselecteerd
zijn. Ook zij was aangenaam verrast dat zij persoonlijk door de
uitgever werd benaderd om haar bundel uit te geven.
Van haar voordracht bleef me bij: ‘denken/maakt de/benen dun’.
Intrigerend nietwaar?
Ik had het idee dat de debutanten in deze reeks
geselecteerd waren op basis van hun optredens op podia, maar navraag
bij Chrétien Breukers leerde dat dit niet het geval was.
Opvallend was dat in elk geval deze eerste vier dichters bijzonder
goed in staat zijn hun gedichten op een bijzondere manier voor het
voetlicht te brengen. Het optreden en de tekst van Han van der Vegt
was indrukwekkend. Oorspronkelijk, origineel en flitsend. Er gebeurt
iets in dit gedicht dat vooral de spijsvertering behandelt. Jammer,
dat hij het niet helemaal kon voordragen. Binnenkort schrijf ik
over deze bundel een recensie. Onthou die naam en die bundel: Han
van der Vegt, ‘Ratel & Experimenten’. Overigens
publiceerde Van der Vegt twee bundels: ‘Oker’ en ‘Pilonder’.
Paul Janssen uit Hoensbroek droeg de gedichten
uit ‘Instructies voor een ober’ uit het hoofd voor,
met brede hand- en armgebaren. Je zag de kopjes stukvallen in het
voorbij gaan. Fraaie poëzie, met beeldende kracht, die hij
voor ons gemakkelijk tot leven wekte. Het was prettig om naar zijn
gedichten te luisteren, omdat hij zijn voordracht ondersteunde door
zijn hele lichaam mee te laten spelen. Janssen publiceerde al eerder
in tijdschriften.
Kortom, een interessant viertal als introductie
op de nieuwe reeks. Ik ben benieuwd naar de volgende lichting. Een
aantal namen daarvan wekte de nieuwsgierigheid al. Daarbij mag de
roos zijn naam eer aan doen wat mij betreft en prikkelend voor de
dag komen.
Achtergrondinformatie:
Meer dan 50 jaar geleden begon Ad ten Besten
de Windroosreeks met als basisidee om in relatief goedkope bundels
vernieuwende dichters via een abonnementsysteem onder de aandacht
van het lezerspubliek te brengen. Onder meer de debutanten Campert,
Hanlo, Kouwenaar en Vinkenoog kwamen uit in die reeks. Vinkenoog
(interim-dichter des Vaderlands) is dan ook de beschermheer van
de nieuwe Windroosreeks. Rond 1970 verflauwde de belangstelling
en werd de reeks opgeven.
De reeks is nu opnieuw geïntroduceerd
door Chrétien Breukers en wordt door uitgeverij Holland op
de markt gebracht. Het gaat om vier paperbacks per half jaar (september
en mei) met werk van dichters die nog geen vaste plaats hebben op
de dichtersmarkt. Door deze bundels voor schappelijk prijzen aan
te bieden worden twee doelen bereikt. Meer dichters hebben een platform
en kopers hebben de gelegenheid meer en gevarieerdere poëzie
te ontdekken. Daarbij wil de uitgever natuurlijk graag bereiken
dat meer lezers in poëzie geïnteresseerd raken en bundels
kopen.
Geïnteresseerden kunnen via de site
van uitgeverij Holland (www.uitgeverijholland.nl) een abonnement
nemen. Elk half jaar verschijnen in september en mei vier bundels,
totaal prijs 20 euro (plus 1 euro verzendkosten). Per stuk kosten
de bundels 5,95.
Zeist, oktober 2004
Annette van den Bosch
|